FOTOPERIODYZM - DEFINICJA ORAZ ZNACZENIE W ŻYCIU ROŚLIN
Fotoperiodyzm – jest to wpływ długości dnia i nocy na zakwitanie
1. RKD - rośliny krótkiego dnia = SDP
Kwitną, gdy fotoperiod (= dzienny okres oświetlenia) jest krótszy od pewnej krytycznej długości, gdy ten fotoperiod jest dłuższy rośliny nie kwitną i pozostają w stadium wegetatywnym.
Krytyczna długość dnia: 11-15 godzin
Są to głównie jednoroczne rośliny kwitnące jesienią : konopie, tytoń, rzepak
Najważniejszym czynnikiem regulującym zakwitanie tych roślin jest okres nieprzerwanej ciemności gdyż w ciemności zachodzą w tych roślinach reakcje chemiczne (wrażliwe na światło) które powoduje kwitnienie.
Rośliny te mogą zakwitać podczas nieprzerwanej ciemności pod warunkiem dostarczenia im związków organicznych np. sacharozy
2. RDD - Rośliny długiego dnia = LDP
Kwitną, gdy fotoperiod jest dłuższy od krytycznego (ok. 8 - 15 godzin)
Rośliny roczne, kwitnące w lecie oraz rośliny dwuletnie np. szpinak, owies, burak pastewny .
Najważniejsza różnica między RKD a RDD polega na różnej wrażliwości na długość okresu kwitnienia!!!
3.ROŚLINY NEUTRALNE - tj. niewrażliwe na długość dnia i nocy
Zakwitają po osiągnięciu stanu gotowości do kwitnienia niezależnie od długości dnia
Pomidor, ogórek, groch, bób
4. RDKD - rośliny długiego - krótkiego dnia
Ich zakwitanie zależy od tego czy najpierw był dzień długi a potem krótki
5. RKDD - krótkiego - długiego dnia
Ich zakwitanie zależy od tego czy najpierw był dzień krótki a potem długi
Miejscem percepcji bodźca fotoperiodycznego są liście zwłaszcza młode i rozwijające się. Prawdopodobniej powstają w liściu regulatory (lub hormony) kwitnienia, które przemieszczają się do merystemu wierzchołkowego, gdzie wywołują wytworzenie zawiązków kwiatowych. Hipotetyczny regulator kwitnienia to Florigen.
WYKORZYSTANIE ZJAWISK FOTOPERIODYZMU
1. Zwiększenie produkcji roślinnej
RKD - chryzantemy (skrócenie dnia latem lub przedłużenie zimą); trzcina cukrowa (przerwanie ciemności krótkim błyskiem światła
2.Regulacja fotoperiodów w hodowli roślin
-modyfikując odpowiednio długość dnia możemy zsynchronizować kwitnienie roślin krzyżowych
3.Wpływ fotoperiodu na wykształcenie się organów wegetatywnych .
Indukcja fotoperiodyczna.
Wiele gatunków roślin wymaga odpowiednich okresów ciemności i światła tzw. induktywnych fotoperiodów ażeby zakwitnąć. Nasuwa się pytanie ile tych okresów potrzeba, by pobudzić roślinę do kwitnienia. Doświadczenia wykazały, że na ogół wystarcza stosunkowo mała liczba sprzyjających kwitnieniu cykli fotoperiodycznych dla wywołania kwitnienia, nawet wtedy, jeżeli bezpośrednio po tym nastąpią fotoperiody nieinduktywne dla zawiązania kwiatów.
Takie następcze działanie fotoperiodu nazywamy indukcją fotoperiodyczną, o roślinach zaś, które zostały poddane odpowiedniemu fotoperiodow i wskutek tego zakwitną po pewnym czasie, mówimy, że zostały zaindukowane.
Uprawa konopi indoor.
W praktyce przy uprawie stosuje się następujące czasy oświetlenia.
Wzrost wegetatywny: 24/0 lub 18/6 -> można się spotkać z twierdzeniami, że fotoperiod 18/6 jest korzystniejszy od 24/0.
Ostatnimi czasy coraz popularniejszy staje się cykl 12/1 , dostarczając roślinom jedną godzine światła miedzy pięcio i pół godzinną ciemnością grower oszukuje naturalną tendencję do indukcji. Niezwykle pomocnym wynalazkiem dla osób stosujących fotoperiod jest programator czasowy w wersji elektronicznej lub analogowej.
Co można osiągnąć manipulacjami fotoperiodem ?
Zwiększenie plonu – wydłużanie kwitnienia poprzez stosowanie fotoperiodu o długości całkowitej większej niż 24h. Np.: 24 h światła i 12 h ciemności, przez 2 tygodnie uprawy. Kwitnienie trwa dłużej ale zwiększa się plon.
źródła :
tekst prof. dr hab. Anna Tukiendorf wykład nr.4
“Fizjologia roślin” Jan Kopcewicz, Stanisław Lewak
Obserwacje własne